Về Nguyễn Duy Hiệu

Tiểu sử Nguyễn Duy Hiệu (1847 - 1887)

Nguyễn Duy Hiệu sinh năm 1847 tại ấp Bến Trể, làng Thanh Hà, Huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Ông là con thứ 4 của cụ Chánh tổng Nguyễn Viết Thiện và bà Nguyễn Thị Châu.

Nguyễn Duy Hiệu có tố chất thông minh, năm 14 tuổi (1861) đỗ tú tài, 29 tuổi (1876) đỗ cử nhân, 32 tuổi (1879) đỗ phó bảng, 35 tuổi (1882) được phong tước Hồng Lô Tự Khanh. Ông là vị quan thanh liêm và có lòng yêu nước thiết tha, nên khi thực dân Pháp đô hộ, triều đình nhu nhược cam tâm làm nô lệ, lấy cớ phụng dưỡng mẹ già Nguyễn Duy Hiệu lui về quê ẩn dật.

Khi vua Hàm Nghi xuất bôn xướng hịch Cần Vương, Nguyễn Duy Hiệu cùng với tiến sỹ Trần Văn Dự hưởng ứng phong trào thành lập nghĩa hội Quảng Nam (1885). Hội chủ Trần Văn Dự bị giặc giết, Nguyễn Duy Hiệu lên thay tạo được bước ngoặc mới trong hoạt động của nghĩa hội. Ông tiến hành thống nhất Cần vương 3 tỉnh Nam - Ngãi - Định. Dưới sự lãnh đạo tài tình của ông, Nghĩa quân càng đánh càng mạnh lập được nhiều chiến công dồn dập như: Nam Chơn, Bãi Chài, Gò Muồng, Bình Sơn ...

Trước sức mạnh của nghĩa quân, thực dân Pháp và triều đình Đồng Khánh phải tập trung lực lượng, cử tên tay sai cáo già Nguyễn Thân đánh phá quyết liệt. Nhằm để bảo toàn lực lượng và biết không thể xoay chuyển tình thế Nguyễn Duy Hiệu giải tán Nghĩa hội và tự để cho giặc bắt. Trước kẻ thù Ông tự nhận trách nhiệm về mình và tỏ rõ khí phách anh hùng của một lãnh tụ Nghĩa hội. Biết không  thể khuất phục được, giặc đem hành hình tại An Hòa - Huế ngày 15/10/1887 (15/8 âm lịch).

Trước khi chết cụ đã làm hai bài thờ để tặng cho hậu thế và 1 lời nhắn bất hủ: "Giá một mình tôi chết, không đủ tiếc. Sau này, có kẻ làm thành chí ta, tức là ta sống đó ..."
Cụ Nguyễn Duy Hiệu không còn nữa, nhưng tấm lòng yêu nước thương dân, ý chí kiên cường bất khuất của Cụ mãi mãi ngời sáng trong tâm hồn chúng ta.

Dáng vóc một ngôi trường

Năm 1958 trường được thành lập trên thửa ruộng sình lầy (nay thuộc phường Vĩnh Điện) với tên gọi ban đầu là Trung học bán công Nguyễn Duy Hiệu. Từ đó đến nay, qua từng thời kỳ khác nhau, trường có nhiều tên gọi như: Trung học công lập Điện Bàn; Cấp II, III Điện Bàn; Cấp III Điện Bàn I; Trường Phổ thông trung học Nguyễn Duy Hiệu và nay là Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu.

Nếu như những ngày đầu thành lập, trường chỉ có hơn 10 phòng học gồm các khối từ lớp 6 đến lớp 9 học theo hệ bán công thì đến nay đã có 43 lớp học gồm các khối lớp 10 đến lớp 12. Hàng năm tỷ lệ tốt nghiệp THPT bình quân đạt 90 - 100%; tỷ lệ học sinh vào các trường đại học ở mức 65%...

Đọc điếu văn trước tượng đài cụ Nguyễn Duy Hiệu. Ảnh: K.L

Đội ngũ cán bộ, giáo viên không ngừng được hoàn thiện đạt chuẩn, nhiều thầy cô giáo đã có bằng thạc sĩ; hơn 25% cán bộ, giáo viên, công nhân viên của trường đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở mỗi năm; gần 50% cán bộ, giáo viên, công nhân viên có đề tài sáng kiến kinh nghiệm cấp trường. Không ít thầy cô được UBND tỉnh tặng bằng khen, công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh; nhiều thầy cô được công nhận giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh ở các bộ môn.

Tặng hoa tri ân những cựu giáo viên nhà trường. Ảnh: K.L

Cùng với đó, cơ sở vật chất cũng ngày được đầu tư, củng cố; số lượng học sinh tăng dần qua các năm; các khu phục vụ hoạt động giáo dục được trang bị bổ sung thường xuyên; cảnh quan nhà trường được chăm chút, khang trang bề thế. Nhà trường có thư viện đạt chuẩn, có phòng truyền thống, khu thí nghiệm thực hành, sân bãi dạy thể dục… cơ bản đáp ứng được yêu cầu dạy và học trong tình hình mới.

Nhà trường đón nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD- ĐT. Ảnh: K.L

Năm 2015, Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu được UBND tỉnh công nhận “Trường đạt chuẩn quốc gia”; đã có nhiều phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước trao tặng như là sự ghi nhận những thành tích, đóng góp của trường như Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm học 1999-2000); Huân chương Lao động hạng Ba (năm học 2001-2002); hàng chục tập thể, cá nhân được Bộ GD-ĐT, tỉnh, địa phương trao tặng bằng khen, giấy khen suốt những năm qua.

Đón nhận Cờ thi đua của Chủ tịch UBND tỉnh trao tặng. Ảnh: K.L

Nhiều thế hệ học sinh về lại trường trong ngày kỷ niệm 60 thành lập. Ảnh: K.L

Dịp này, Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu vinh dự đón nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT vì đã có thành tích xuất sắc trong quá trình xây dựng và phát triển giai đoạn 1958-2018. Đồng thời, đón nhận Cờ thi đua của Chủ tịch UBND tỉnh trao tặng đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua khối các trường THPT và phổ thông dân tộc nội trú thuộc ngành GD-ĐT tỉnh năm học 2017-2018.

KHÁNH LINH